گز (Gaz) یکی از خوشمزهترین شیرینیهای محبوب ایرانی است. اصالت شیرینی گز را مربوط به شهر اصفهان میدانیم. بااینحال این شیرینی در سایر استانهای ایران همچون شهر کرمان، یزد، چهارمحال بختیاری و همدان تولیدشده و بهعنوان سوغاتی شهر شناخته میشود. مزه طعم این شیرینی واقعا واقعاً دلنشین است و شیرینی آن زننده نیست. این خوراکی از دیرباز و در زمان آقا محمدخان قاجار ساختهشده و بهعنوان اولین شیرینی از کشور ایران به سایر جهان صادرشده است.
گز چیست؟
گز درواقع نوعی درختچه است که دارای گونههای مختلفی است. گز انگبین یکی از معروفترین گونه درختگز است که در مناطقی از اصفهان میروید. از صمغ این گیاه ماده شیرینی استخراج میشود که انگبین نام دارد. شهد انگبین یکی از اصلیترین اجزای این شیرینی ایرانی است.
استفاده از این ماده به طرز قابلتوجهی موجب افزایش قیمت این خوراکی میشود. بر همین اساس امروزه انواع مختلف انگبین جایگزین گزانگبین شدهاند. بااینهمه در تولید انواع گزهای ایرانی از مواد افزودنی و نگهدارندِ استفاده نمیشود و استفاده از این شیرینی هیچ ضرری برای کودکان ندارد.
مواد سازنده گز
در مواردی که از شهد انگبین برای تولید گز استفاده میشود، خاصیت و مزه آن به طرز شگفتانگیزی تغییر پیدا میکند. شهد انگبین از فعالیت یک حشره بر روی درخت گز حاصل میشود. این شهد مزهای شبیه به عسل دارد و از خواص فوقالعادهای برخوردار است. میتواند ترنجبین و یا شیرخشت را جایگزین شهد انگبین کرد.
سایر مواد مصرفی موجود در آن را میتوان در موارد زیر خلاصه نمود:
- آب
- شکر
- مغز بادام و یا پسته
- گلوکز
- سفیده تخممرغ
- گلابپ
فواید درمانی گز
این خوراکی تنها زمانی خواص درمانی پیدا میکند که بر پایه شهد انگبین، گز علفی، ترنجبین و یا شیرخشت ساختهشده باشد. اگرچه در یک نگاه کلی گزهای معمولی نیز به جهت بهرهمندی از مواد مغذی و سالم در تأمین انرژی بدن مؤثرند، اما نمیتوان خواص درمانی برای آنان در نظر گرفت.
گزهایی که بهجای شکر از شیرینکنندههای گیاهی و طبیعی ساختهشدهاند سرشار از ویتامینهای A، C، E، لوتئین و زآگزانتین هستند. ازاینرو خاصیت آنتیاکسیدانی دارند و میتوانند از ابتلا به انواع سرطان پیشگیری کنند. همچنین این خوراکی میتواند با افزایش هموگلوبین خون از ابتلا به کمخونی پیشگیری کند.
میتوان انتظار داشت بهرهمندی از این خواص، گز را در تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود عملکرد مغز و حافظه مؤثر سازد. زمانی که پایه ساخت گز شیرخشت باشد، میتوان از این خوراکی در جهت رفع یبوست، کاهش دمای بدن و رفع سرفه و خارش نیز استفاده کرد. همچنین در این حالت شیرینی گز تأثیر بسزایی در رفع اضطراب و استرس خواهد داشت.
سفیده تخممرغ یکی دیگر از مواد سازنده این خوراکی است که خود بهتنهایی قادر است انرژی موردنیاز بدن را فراهم کند. سفیده تخممرغ سرشار از پروتئین آلبومین است و در عضله سازی نقش ویژهای دارد. ازاینرو مصرف این ماده نیز به خواص مصرف شیرینی گز افزوده است.
بسته به نوع این محصول ، از مغز بادام و پسته استفاده میشود. همین عامل منجر شده تا خواص درمانی و ویتامین این خوراکی به طرز قابلتوجهی تشدید شود. تمام این ترکیبات مقوی و مغذی در کنار هم از شیرینی این خوراکی یک خوراکی سالم، مقوی و مغذی ساخته است.
ویژگی گزهای مرغوب
امروزه انواع مختلفی از گزها در شهرهای مختلف تولید میشوند. ازاینرو انتخاب این خوراکی مرغوب گاهاً سخت میشود؛ اما شناخت برخی عوامل تأثیرگذار میتواند در این راستا شمارا راهنمایی کند. میتوان دو عامل را در کیفیت این شیرینی مؤثر دانست.
- مواد اولیه: کیفیت مواد اولیه اهمیت ویژهای درنتیجه نهایی خواهد داشت. گزهای مرغوب بافتی نرم دارند و به دندان نمیچسبند. استفاده از شهدهای مرغوب و باکیفیت، علاوه بر ایجاد ساختاری نرم و خوشمزه، قند و کالری این خوراکی را کاهش داده و آن را برای استفاده افراد مبتلابه دیابت نیز مناسب میسازد.
- بستهبندی: بسیار حائز اهمیت است که در هنگام خرید این خوراکی به بستهبندی آن نیز توجه کنید. گزهای که در محیطهای بهداشتی تولیدشده و توسط دستگاههای برشزنی صنعتی قطعهبندی میشوند، کیفیت بالاتری در بستهبندی پیدا میکنند. بهتر است از خریداری این شیرینی به شکل فله خودداری کنید.
سخن پایانی
گز یک شیرینی اصیل و ایرانی است. این شیرینی بهواسطه بهرهمندی از مواد اولیه کاملاً سالم، مقوی و مغذی است. اگرچه عادت داریم تا این این محصول را بهعنوان سوغاتی دریافت و یا اهدا کنیم؛ اما میتوانیم این شیرینی خوشمزه را با خیال راحت به سبد غذایی خود اضافه کنیم تا در میان وعده تا از آن برای شیرین کردن کام خود استفاده کنیم.
در پایان باید اشاره کنم یکی از انواع خوراکی ها و تنقلات خوشمزه در میان همه افراد، شکلات است که برخلاف باور عموم مردم که آن را تهدیدی برای سلامتی می دانند از مزایای زیادی برخوردار است، برای آشنایی بیشتر با این خوراکی خوشمزه مقاله مرتبط به شکلات ها را از دست ندهید.