چلغوزه

چلغوزه (Chalghozeh) میوه ایست درختی از خانواده درخت کاج که با عناوینی همچون چلغوز و یا دانه صنوبر شناخته می‌شود. افغانستان، پاکستان، هند و همچنین مناطق شرقی و جنوب شرقی ایران بهترین و خوشمزه‌ترین دانه‌های صنوبر را ارائه می‌دهند. فواید بی‌نظیر و خواص درمانی چلغوزه در طب سنتی، مصرف آن را در بهبود برخی بیماری‌ها مفید و مؤثر ساخته است.

چلغوزه چیست؟

چلغوزه درختی ست با ارتفاع سیزده الی پانزده متر که به شکل بیضی است. میوه درخت چلغوزه مانند هسته خرما کوچک و کشیده است. مغز میوه که شباهت بسیاری به تخمه آفتابگردان دارد و کرم‌رنگ است توسط یک پوسته چوبی مانند پوشش داده‌شده است. برخی میوه چلغوز را با عنوان تخمه هندی می‌شناسند و در کنار سایر اجزای آجیل مورداستفاده قرار می‌دهند.

ازآنجایی‌که بذر درخت چلغوزه بسیار کمیاب است، دانه‌های مغذی آن به قیمت بسیار بالایی به فروش می‌رسد. خواص دانه‌های چلغوز با دیگر مغزهای آجیل برابری می‌کند و طعم آن مشابه پسته و بادام است. آنچه مصرف چلغوزه را به‌عنوان یک خوراکی سالم رایج ساخته، ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن است که رادیکال‌های مضر و واکنش‌های مخرب بدن را خنثی می‌کند.

ارزش غذایی چلغوزه

همان‌طور که گفته شد، میوه درخت چلغوزه فواید بسیاری دارد. دانه‌های پرچرب صنوبر سرشار از اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای چرب غیراشباع هستند. خواص روغن این میوه مشابه روغن‌زیتون است و از افزایش کلسترول بد خون جلوگیری می‌کند. بلافاصله پس از تفت دادن پوسته خروجی، مغز چلغوزه بیرون زده و از پوسته جدا می‌شود.

فیبر و پروتئین موجود در این ماده علاوه بر بهبود عملکرد سیستم گوارش، به افزایش حس سیری و کاهش اشتها کمک شایانی می‌کند. پتاسیم و منگنز موجود در این ماده نیز موجب تعدیل فشارخون و بهبود اختلال خواب می‌شود. تنها 100 گرم از مغز دانه صنوبر دارای ارزش غذایی زیر است:

• ۶۷۳ کیلوکالری انرژی
• 28 گرم آب
• 59 گرم قند
• ۱۳٫۰۸ گرم کربوهیدرات
• ۶۸٫۳۷ گرم چربی
• ۳٫۷ گرم فیبر
• ۱۳٫۶۹ گرم پروتئین

خواص چلغوزه

مطابق آنچه تاکنون گفته شد، مغزهای خشک و چرب چلغوز سرشار از ویتامین و پروتئین است و سرشار از ویتامین‌های A، E، K و B33 است. مصرف روزانه این دانه‌های مغذی از بدن در برابر انواع بیماری‌های قلبی محافظت می‌کند. همچنین از شادابی پوست و سلامت مو محافظت می‌کند. با مصرف مرتب و مستمر چلغوزه می‌توان از فوایدی همچون موارد زیر بهره‌مند شد.

محافظت از قلب

دانه‌های مغذی این میوه فاقد کلسترول است و مانع تشکیل لخته خون در شریان‌ها می‌شود. به جهت دارا بودن سطح بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها، چلغوزه از تجمع پلاک‌های چربی نیز جلوگیری کرده و باعث بهبود گردش خون می‌شود. اضافه کردن چلغوزه به سبد غذایی روزانه، از ابتلا به انواع بیماری‌های چربی خون، فشارخون و انواع بیماری‌های قلبی و عروقی همچون سکته جلوگیری می‌کند.

بهبود بینایی

ویتامین A و لوتئین موجود در دانه‌های چلغوزه سبب بهبود بینایی می‌شود. ساختار مغذی چلغوزه از ابتلا به انواع بیماری‌های مربوط به چشم پیشگیری کرده و در کاهش خطر بیماری‌هایی همچون دژنراسیون ماکولا و تباهی لکه زرد مؤثر است.

افزایش قوای جنسی و باروری

دانه‌های مغذی چلغوز با تحریک هورمون‌های جنسی قدرت باروری و میل جنسی را افزایش می‌دهد. این دانه‌ها سرشار از اسیدهای آمینه ضروری همچون آرژینین هستند. این عنصر موجب افزایش باروری در زنان و مردان شده و تولید اسپرم را به‌مراتب افزایش می‌دهد.

لاغر کننده طبیعی

فیبر و پروتئین موجود در دانه‌های این میوه باعث افزایش حس سیری می‌شود. قرارگیری دانه‌های صنوبر در سبد غذایی لاغری از پرخوری جلوگیری کرده و میل به خوردن غذاهای چرب، شور و شیرین را از بین می‌برد. برای بهره‌مندی از خواص لاغری چلغوزه لازم است آن را در میان وعده‌ها مصرف کنید.

سخن پایانی

چلغوزه یکی از مفیدترین و بهترین دانه‌های خوراکی است که به بهبود سیستم ایمنی بدن کمک شایانی می‌کند. با مصرف روزانه و مستمر دانه صنوبر می‌توان از فواید بی‌نظیر آن در بخش قلب، مغز، پوست و مو بهره برد. خواص دانه‌های چلغوزه با انواع مغزهای آجیل برابری می‌کند. این میوه شباهت بسیاری به دانه خرما دارد و مغز آن نیز مشابه تخمه آفتابگردان است. طعم و مزه چلغوزه مشابه پسته و بادام بوده و بسیار دل‌چسب و لذیذ است.